Andrzej Szczeklik

Czy rzeczywiÅ›cie chory chce usÅ‚yszeć caÅ‚Ä… prawdÄ™? Nawet kiedy mówi: wiem, że mam raka, jestem przygotowany na wszystko, proszÄ™ mi powiedzieć prawdÄ™ – to jego oczy mówiÄ… co innego. Powiedz mi takÄ… prawdÄ™, jakÄ… chcÄ™ usÅ‚yszeć, daj mi nadziejÄ™.

Chory nie powinien usÅ‚yszeć od lekarza nagle, caÅ‚ej okrutnej prawdy. Ona oÅ›lepia i zabija nadziejÄ™. A brak nadziei, to wszak piekÅ‚o. NadziejÄ™ wszyscy nosimy w sobie. To potężna siÅ‚a, która pozwala stawić czoÅ‚a chorobie. Ma ona zresztÄ… coraz gÅ‚Ä™bsze umocowania materialne. Biologia i medycyna dostarczajÄ… w ostatnich latach dowodów na Å›cisÅ‚e powiÄ…zania miÄ™dzy ukÅ‚adem nerwowym a ukÅ‚adem immunologicznym (odpornoÅ›ciowym). Zaczynamy stopniowo rozumieć, dlaczego wstrzÄ…s psychiczny może zaÅ‚amać odporność i czemu – od wieków – ludzie padali, rażeni strasznÄ… wiadomoÅ›ciÄ…. Nadzieja jest wpisana w powoÅ‚anie lekarskie. Petroniusz mówiÅ‚ : Medicus enim nihil aliud est quam animi consolatio (Lekarz nie jest niczym innym, jak pocieszeniem duszy).

Jeżeli prawda może stać siÄ™ truciznÄ…, to należy jÄ… w sytuacjach, o których mowa, dawkować stopniowo, jak chemioterapeutyk – lek przeciwnowotworowy, który zaaplikowany w zbyt wysokiej dawce – zabija. Tych rzeczy nie dyskutuje siÄ™ podczas studiów lekarskich, nie wspomina o nich przy egzaminach specjalizacyjnych. A przecież stanowiÄ… one chleb powszedni lekarza i – oprócz relacji filozoficznych i etycznych, tak harmonijnie i jasno przedstawionych przez prof. Galewicza – wpÅ‚ywajÄ… na tok i rezultaty leczenia. DecydujÄ…cy, jak sÄ…dzÄ™, jest sposób podania prawdy, styl. I czas. Trzeba znaleźć czas na przebycie z chorym wspólnej drogi, wiodÄ…cej do odkrycia prawdy. Czy zawsze, aż do granicy, z której widać wszystkie bez wyjÄ…tku konsekwencje choroby? To zależy – od wrażliwoÅ›ci chorego, jego struktury psychicznej i tych cech, w których ocenie powinny pomóc lekarzowi arkana jego sztuki tak, aby zmobilizowaÅ‚ je do walki o zdrowie.

Andrzej Szczeklik