Kodeks Etyki Lekarskiej
z dnia 2 stycznia 2004 r.,
(tekst jednolity; zawierający zmiany uchwalone w dniu 20
września 2003 r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy)
PRZYRZECZENIE LEKARSKIE
Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla moich Mistrzów nadany mi tytuł
lekarza i w pełni świadomy związanych z nim obowiązków przyrzekam:
· obowiązki te sumiennie spełniać;
· służyć życiu i zdrowiu ludzkiemu;
· według najlepszej mej wiedzy przeciwdziałać
cierpieniu i zapobiegać chorobom, a chorym nieść pomoc bez żadnych różnic,
takich jak: rasa, religia, narodowość, poglądy polityczne, stan majątkowy i
inne, mając na celu wyłącznie ich dobro i okazując im należny szacunek;
· nie nadużywać ich zaufania i dochować tajemnicy
lekarskiej nawet po śmierci chorego;
· strzec godności stanu lekarskiego i niczym jej nie
splamić, a do kolegów lekarzy odnosić się z należną im życzliwością, nie
podważając zaufania do nich, jednak postępując bezstronnie i mając na względzie
dobro chorych;
· stale poszerzać swą wiedzę lekarską i podawać do
wiadomości świata lekarskiego wszystko to, co uda mi się wynaleźć i udoskonalić.
PRZYRZEKAM TO UROCZYŚCIE!
CZĘŚĆ OGÓLNA
Art. 1.
1. Zasady etyki lekarskiej wynikają z ogólnych norm
etycznych.
2. Zobowiązują one lekarza do przestrzegania praw
człowieka i dbania o godność zawodu lekarskiego.
3. Naruszeniem godności zawodu jest każde postępowanie
lekarza, które podważa zaufanie do zawodu.
Art. 2.
ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w
cierpieniu; lekarz nie może posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w
działaniach sprzecznych z tym powołaniem.
2. Najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego
- salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i
wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady.
Art. 3.
Lekarz powinien zawsze wypełniać swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez
względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie,
przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne lub inne
uwarunkowania.
Art. 4.
Dla wypełnienia swoich zadań lekarz powinien zachować swobodę działań
zawodowych, zgodnie ze swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną.
Art. 5.
Izba lekarska jest obowiązana do czuwania nad przestrzeganiem zasad etyki i
deontologii lekarskiej oraz zachowaniem godności zawodu przez wszystkich
członków samorządu lekarskiego a także do starań, aby przepisy prawa nie
naruszały zasad etyki lekarskiej.
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
ROZDZIAŁ I
Postępowanie lekarza wobec pacjenta
Art. 6.
Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za
najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych
choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy.
Art. 7.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od
leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując
albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać choremu inną możliwość
uzyskania pomocy lekarskiej.
Jakość opieki medycznej
Art. 8.
Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i
zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając im niezbędny czas.
Art. 9.
Lekarz może podejmować leczenie jedynie po uprzednim zbadaniu pacjenta. Wyjątki
stanowią sytuacje, gdy porada lekarska może być udzielona wyłącznie na
odległość
Art. 10.
1. Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności
zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych,
leczniczych i orzeczniczych.
2. Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności
lekarza, wówczas winien się zwrócić do bardziej kompetentnego kolegi. Nie
dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich zachorowań, gdy zwłoka może zagrażać
zdrowiu lub życiu chorego.
Art. 11.
Lekarz winien zabiegać o wykonywanie swego zawodu w warunkach, które zapewniają
odpowiednią jakość opieki nad pacjentem.
Poszanowanie praw pacjenta
Art. 12.
1. Lekarz powinien życzliwie i kulturalnie traktować
pacjentów, szanując ich godność osobistą, prawo do intymności i prywatności.
2. Relacje między pacjentem, a lekarzem powinny opierać
się na ich wzajemnym zaufaniu; dlatego pacjent powinien mieć prawo do wyboru
lekarza.
Art. 13.
do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących jego zdrowia.
2. Informacja udzielona pacjentowi powinna być
sformułowana w sposób dla niego zrozumiały.
Art. 14.
Lekarz nie może wykorzystywać swego wpływu na pacjenta w innym celu niż
leczniczy.
Art. 15.
1. Postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze
wymaga zgody pacjenta. Jeżeli pacjent nie jest zdolny do świadomego
wyrażenia zgody, powinien ją wyrazić jego przedstawiciel ustawowy lub osoba
faktycznie opiekująca się pacjentem.
2. W przypadku osoby niepełnoletniej, lekarz powinien
starać się uzyskać także jej zgodę, o ile jest ona zdolna do świadomego
wyrażenia tej zgody.
3. Wszczęcie postępowania diagnostycznego, leczniczego i
zapobiegawczego bez zgody pacjenta może być dopuszczone tylko wyjątkowo w
szczególnych przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta lub innych
osób.
4. Badanie bez wymaganej zgody pacjenta lekarz może
przeprowadzić również na zlecenie organu lub instytucji upoważnionej do tego
z mocy prawa, o ile nie stwarza ono nadmiernego ryzyka zdrowotnego dla
pacjenta.
5. W razie nie uzyskania zgody na proponowane
postępowanie, lekarz powinien nadal, w miarę możliwości, otaczać pacjenta
opieką lekarską.
Art. 16.
1. Lekarz może nie informować pacjenta o stanie jego
zdrowia bądź o leczeniu, jeśli pacjent wyraża takie życzenie.
Informowanie rodziny lub innych osób powinno być uzgodnione z chorym.
2. W przypadku chorego nieprzytomnego lekarz może
udzielić dla dobra chorego, niezbędnych informacji osobie, co do której jest
przekonany, że działa ona w interesie chorego.
3. W przypadku pacjenta niepełnoletniego lekarz ma
obowiązek informowania jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna
faktycznego.
Art. 17.
W razie niepomyślnej dla chorego prognozy, lekarz powinien poinformować o niej
chorego z taktem i ostrożnością. Wiadomość o rozpoznaniu i złym rokowaniu może
nie zostać choremu przekazana tylko w przypadku, jeśli lekarz jest głęboko
przekonany, iż jej ujawnienie spowoduje bardzo poważne cierpienie chorego lub
inne niekorzystne dla zdrowia następstwa; jednak na wyraźne żądanie pacjenta
lekarz powinien udzielić pełnej informacji.
Art. 18.
Lekarz leczący nie może sprzeciwiać się, by chory zasięgał opinii o stanie swego
zdrowia i postępowaniu lekarskim u innego lekarza. Na życzenie pacjenta powinien
ułatwić mu taką konsultację.
Art. 19.
Chory w trakcie leczenia ma prawo do korzystania z opieki rodziny lub przyjaciół
a także do kontaktów z duchownym. Lekarz powinien odnosić się ze zrozumieniem do
osób bliskich choremu wyrażających wobec lekarza obawy o zdrowie i życie
chorego.
Art. 20.
Lekarz podejmujący się opieki nad chorym powinien starać się zapewnić mu
ciągłość leczenia, a w razie potrzeby także pomoc innych lekarzy.
Art. 21.
W przypadku popełnienia przez lekarza poważnej pomyłki lub wystąpienia
nieprzewidzianych powikłań w trakcie leczenia, lekarz powinien
poinformować o tym chorego oraz podjąć działania dla naprawy ich następstw.
Art. 22.
W przypadkach wymagających szczególnych form diagnostyki, terapii lub działań
zapobiegawczych, które nie mogą być zastosowane równocześnie u wszystkich
potrzebujących lekarz ustalający kolejność pacjentów powinien opierać się na
kryteriach medycznych.
Tajemnica lekarska
Art. 23.
Lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. Tajemnicą są objęte
wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane przez lekarza w związku z
wykonywanymi czynnościami zawodowymi. Śmierć chorego nie zwalnia od obowiązku
dochowania tajemnicy lekarskiej.
Art. 24.
Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej przekazanie informacji o stanie
zdrowia pacjenta innemu lekarzowi, jeżeli jest to niezbędne dla dalszego
leczenia lub wydania orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta.
Art. 25.
Zwolnienie z zachowania tajemnicy lekarskiej może nastąpić:
· gdy pacjent wyrazi na to zgodę,
· jeśli zachowanie tajemnicy w
sposób istotny zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta lub innych osób, oraz
· jeśli zobowiązują do tego
przepisy prawa.
Art. 26.
Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej, jeśli po przeprowadzeniu badania
lekarskiego na zlecenie upoważnionego z mocy prawa organu wynik badania zostanie
przekazany zleceniodawcy; nieodzownym warunkiem jest jednak, aby lekarz przed
rozpoczęciem badania poinformował o tym osobę, która ma być zbadana. Wszelkie
informacje, które nie są konieczne dla uzasadnienia wniosków wynikających z
badania, powinny być nadal objęte tajemnicą lekarską.
Art. 27.
Lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów zagrożenia zdrowia lub życia w
wyniku łamania praw człowieka.
Art. 28.
Lekarz powinien czuwać nad tym, by osoby asystujące lub pomagające mu w pracy
przestrzegały tajemnicy zawodowej. Dopuszczenie ich do tajemnicy powinno
obejmować wyłącznie informacje w zakresie niezbędnym do prawidłowego
wykonywania ich czynności zawodowych. Lekarz musi czuwać nad prawidłowym
prowadzeniem dokumentacji lekarskiej oraz zabezpieczeniem przed jej ujawnieniem.
Dokumentacja lekarska powinna zawierać wyłącznie informacje potrzebne do
postępowania lekarskiego.
Art. 29.
Lekarz i współpracujące z nim osoby są obowiązane do zabezpieczenia poufności
informacji zawartych w materiale genetycznym pacjentów i ich rodzin.
Pomoc chorym w stanach terminalnych
Art. 30.
Lekarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić choremu humanitarną
opiekę terminalną i godne warunki umierania. Lekarz winien do końca łagodzić
cierpienia chorych w stanach terminalnych i utrzymywać, w miarę możliwości,
jakość kończącego się życia.
Art. 31.
Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji, ani pomagać choremu w popełnieniu
samobójstwa.
Art. 32.
1. W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku
podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania
środków nadzwyczajnych.
2. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i
jest związana z oceną szans leczniczych.
Transplantacja
Art. 33.
Lekarz może pobierać komórki, tkanki i narządy ze zwłok w celu ich
przeszczepiania, o ile zmarły nie wyraził za życia sprzeciwu.
Art. 34.
Lekarz, po stwierdzeniu śmierci mózgowej winien podtrzymywać funkcjonowanie
komórek, tkanek i narządów, jeżeli mają one zostać przeszczepione.
Art. 35.
Lekarz nie może otrzymywać korzyści majątkowej lub osobistej za
pobierane lub przeszczepiane komórki, tkanki i narządy.
Art. 36.
Pobranie komórek, tkanek lub narządów od żyjącego dawcy dla celów transplantacji
może być dokonane tylko od dorosłego za jego pisemną zgodą, w warunkach pełnej
dobrowolności, po uprzednim poinformowaniu go o wszelkich możliwych następstwach
związanych z tym zabiegiem. Pobranie od żyjącego dawcy narządu niezbędnego do
życia jest niedopuszczalne.
Art. 37.
Pobranie szpiku od dziecka jest dozwolone za zgodą jego przedstawiciela
ustawowego. W przypadku osoby niepełnoletniej, o ile jest ona zdolna do
wyrażania świadomej zgody, powinno się uzyskać również jej zgodę.
Prokreacja
Art. 38.
1. Lekarz powinien z poczuciem szczególnej
odpowiedzialności odnosić się do procesu przekazywania życia ludzkiego.
2. Lekarz powinien udzielać zgodnych z wiedzą medyczną
informacji dotyczących procesów zapładniania i metod regulacji
poczęć, uwzględniając ich skuteczność, mechanizm działania i ryzyko.
3. Lekarz ma obowiązek zapoznać pacjentów z możliwościami
współczesnej genetyki lekarskiej, a także diagnostyki i terapii
przedurodzeniowej. Przekazując powyższe informacje lekarz ma obowiązek
poinformować o ryzyku związanym z przeprowadzeniem badań przedurodzeniowych.
Art. 39.
Podejmując działania lekarskie u kobiety w ciąży lekarz równocześnie odpowiada
za zdrowie i życie jej dziecka. Dlatego obowiązkiem lekarza są starania o
zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem.
Art. 39a.
Lekarz nie może uczestniczyć w procedurach klonowania ludzi dla celów
reprodukcyjnych lub terapeutycznych.
Zaświadczenia lekarskie
Art. 40.
Wydawanie zaświadczeń lekarskich jest dozwolone jedynie na podstawie aktualnego
badania lub odpowiedniej dokumentacji.
Art. 41.
Każde zaświadczenie lekarskie lub inny dokument medyczny powinien
umożliwiać identyfikację lekarza, który go wystawił. Treść dokumentu powinna być
zgodna z wiedzą i sumieniem lekarza. Nie może być ona formułowana przez lekarza
pod presją lub w oczekiwaniu osobistych korzyści.
ROZDZIAŁ II
Badania naukowe i eksperymenty biomedyczne
Art. 41a.
Lekarz przeprowadzający badania naukowe, a w szczególności eksperymenty
medyczne, powinien przestrzegać norm i obowiązków wynikających z Kodeksu Etyki
Lekarskiej oraz ogólnie przyjętych zasad etyki badań naukowych.
Art. 42.
Eksperymenty medyczne z udziałem człowieka mogą być przeprowadzane przez
lekarza, o ile służą poprawie zdrowia pacjenta biorącego udział w doświadczeniu
lub wnoszą istotne dane poszerzające zakres wiedzy i umiejętności lekarskich.
Lekarz przeprowadzający eksperyment leczniczy powinien być przeświadczony, że
spodziewane korzyści dla pacjenta przeważają w istotny sposób nad nieuniknionym
ryzykiem.
Art. 42a.
1. Lekarz przeprowadzając eksperyment leczniczy nie może
narażać pacjenta na ryzyko w istotnym stopniu większe niż to, które grozi
osobie nie poddanej temu eksperymentowi.
2. Lekarz przeprowadzając eksperyment badawczy może
podejmować wyłącznie ryzyko minimalne.
Art. 43.
1. Od osoby, która ma być poddana eksperymentowi
medycznemu, lekarz musi uzyskać zgodę po uprzednim poinformowaniu jej o
wszystkich aspektach doświadczenia, które mogą jej dotyczyć, oraz o prawie
do odstąpienia w każdym czasie od udziału w eksperymencie.
2. Osoba wyrażająca zgodę na udział w eksperymencie nie
może czynić tego pod wpływem zależności od lekarza czy pozostawania pod
jakąkolwiek presją.
3. Lekarz nie może prowadzić eksperymentów badawczych z
udziałem osób ubezwłasnowolnionych, żołnierzy służby zasadniczej oraz osób
pozbawionych wolności z wyjątkiem badań prowadzonych dla dobra tych grup.
Art. 44.
1. W przypadku pacjenta niezdolnego do świadomego
podjęcia decyzji i wyrażania woli, lekarz powinien uzyskać na piśmie
zgodę jego przedstawiciela ustawowego lub sądu opiekuńczego .
2. Warunkiem niezbędnym do podjęcia eksperymentu
medycznego z udziałem osób wymienionych w ust. 1 jest brak możliwości
przeprowadzenia badań o porównywalnej skuteczności z udziałem osób
zdolnych do wyrażenia zgody.
Art. 45.
1. Lekarz uczestniczący w eksperymentach medycznych musi
je przeprowadzać zgodnie z zasadami badań naukowych. Eksperymenty z
udziałem człowieka powinny być poprzedzone badaniami in vitro oraz in
vivo na zwierzętach. Zwierzęta poddawane eksperymentom należy odpowiednio
traktować i w miarę możliwości chronić przed cierpieniem.
2. Lekarzowi nie wolno przeprowadzać eksperymentów
badawczych z udziałem człowieka w stadium embrionalnym.
3. Lekarz może przeprowadzać eksperymenty lecznicze z
udziałem człowieka w stadium embrionalnym tylko wtedy gdy, spodziewane
korzyści zdrowotne w sposób istotny przekraczają ryzyko zdrowotne
embrionów nie poddanych eksperymentowi leczniczemu.
Art. 46.
Projekt każdego eksperymentu z udziałem człowieka powinien być jasno
określony i przedłożony do oceny niezależnej komisji etycznej w celu uzyskania
jej akceptacji.
Art. 47.
Eksperyment medyczny z udziałem człowieka może być przeprowadzony
wyłącznie pod nadzorem lekarza posiadającego odpowiednio wysokie kwalifikacje.
Art. 48.
Wszelkie odkrycia i spostrzeżenia związane z wykonywaniem zawodu lekarz winien
przekazywać środowisku lekarskiemu i publikować przede wszystkim w prasie
medycznej.
Art. 49.
Należy ściśle przestrzegać praw autorskich w publikacjach naukowych. Dopisywanie
swego nazwiska do prac zespołów, w których się nie uczestniczyło lub pomijanie
nazwisk osób, które brały w nich udział jest naruszeniem zasad etyki. Wykorzystanie materiału klinicznego do badań naukowych
wymaga zgody kierownika kliniki lub ordynatora oddziału leczących pacjenta.
Art. 50.
Wyniki badań przeprowadzonych niezgodnie z zasadami etyki lekarskiej nie powinny
być publikowane.
Art. 51.
1. Wymagane jest uzyskanie zgody pacjenta lub jego
przedstawiciela ustawowego na udział w demonstracjach naukowych lub
dydaktycznych.
2. Należy starać się o zachowanie anonimowości osoby
demonstrowanej.
ROZDZIAŁ II a
Związki lekarzy z przemysłem
Art. 51a.
1. Lekarz nie powinien przyjmować korzyści od
przedstawicieli przemysłu medycznego, jeżeli może to ograniczyć obiektywizm
jego opinii zawodowych lub podważyć zaufanie do zawodu lekarza.
2. Lekarz może przyjąć zapłatę od producenta leków lub
wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) za wykonaną pracę,
prowadzenie szkoleń i badań, które pogłębiają wiedzę medyczną lub zawodową,
jeżeli ta zapłata jest współmierna do wkładu pracy lekarza.
Art. 51b.
Lekarzowi mającemu związki finansowe z przemysłem medycznym nie wolno w żaden
sposób odstąpić od podejmowania w pełni obiektywnych decyzji klinicznych lub
działania w najlepszym interesie pacjentów i osób biorących udział w badaniach.
Art. 51c.
Lekarz powinien ujawniać słuchaczom wykładów oraz redaktorom publikacji wszelkie
związki z firmami lub subwencje z ich strony, oraz inne korzyści mogące być
przyczyną konfliktu interesów.
Art. 51d.
Lekarz biorący udział w badaniach sponsorowanych przez producentów leków lub
wyrobów medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) musi się upewnić, że
badania te są prowadzone zgodnie z zasadami etyki. Lekarz nie powinien
uczestniczyć w badaniach naukowych, których celem jest promocja tych produktów.
Art. 51e.
Lekarz powinien ujawniać swoje powiązania z producentem leków lub wyrobów
medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) pacjentom, którzy mają być poddani
badaniom sponsorowanym przez tego producenta.
Art. 51f.
Lekarz nie może przyjmować wynagrodzenia za samo skierowanie pacjenta na badania
prowadzone lub sponsorowane przez producenta leków lub wyrobów medycznych
(sprzętu i wyposażenia medycznego).
Art. 51g.
Lekarz biorący udział w badaniach na zlecenie producentów leków lub wyrobów
medycznych (sprzętu i wyposażenia medycznego) musi przeciwdziałać
nieobiektywnemu przedstawianiu ich wyników w publikacjach.
ROZDZIAŁ II b
Ludzki genom
Art. 51h.
1. Lekarzowi nie wolno dyskryminować osób ze względu na
dziedzictwo genetyczne.
2. Lekarz uczestniczący w badaniach, których celem jest
identyfikacja nosicielstwa genu choroby lub genetycznej podatności na
zachorowania, może je przeprowadzać jedynie dla celów zdrowotnych lub badań
naukowych z nimi związanych, po uzyskaniu zgody pacjenta oraz umożliwieniu
mu konsultacji genetycznej.
3. Lekarz może dokonać interwencji w obrębie ludzkiego
genomu wyłącznie w celach profilaktycznych lub terapeutycznych zgodnie z
art. 46 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
4. Lekarz nie może uczestniczyć w czynnościach mających
na celu wywoływanie dziedzicznych zmian genetycznych u człowieka.
ROZDZIAŁ III
Stosunki wzajemne między lekarzami
Art. 52.
1. Lekarze powinni okazywać sobie wzajemny szacunek.>
Szczególny szacunek i względy należą się lekarzom seniorom, a zwłaszcza
byłym nauczycielom.
2. Lekarz powinien zachować szczególną ostrożność w
formułowaniu opinii o działalności zawodowej innego lekarza, w
szczególności nie powinien publicznie dyskredytować go w jakikolwiek sposób.
Lekarz wszelkie uwagi o dostrzeżonych błędach w postępowaniu innego lekarza
powinien przekazać przede wszystkim temu lekarzowi.
3. Jeżeli interwencja okaże się nieskuteczna albo
dostrzeżony błąd lub naruszenie zasad etyki powoduje poważną szkodę,
konieczne jest poinformowanie organu izby lekarskiej.
. Poinformowanie organu izby lekarskiej o zauważonym
naruszeniu zasad etycznych i niekompetencji zawodowej innego lekarza nie
stanowi naruszenia zasad etyki.
5. Jeżeli dostrzeżony błąd, popełniony przez innego
lekarza, ma niekorzystny wpływ na stan zdrowia pacjenta należy podjąć
działania dla odwrócenia jego skutków.
Art. 53.
1. Doświadczeni lekarze winni służyć radą i pomocą mniej
doświadczonym kolegom, zwłaszcza w trudnych przypadkach klinicznych.
2. Lekarze pełniący funkcje kierownicze powinni traktować
swoich pracowników zgodnie z zasadami etyki.
3. Lekarze pełniący funkcje kierownicze są zobowiązani do
szczególnej dbałości o dobro chorego oraz o warunki pracy i rozwoju
zawodowego podległych im osób.
Art. 54.
W razie wątpliwości diagnostycznych i leczniczych lekarz powinien, w miarę
możliwości, zapewnić choremu konsultację innego lekarza. Opinia konsultanta ma
charakter doradczy, gdyż za całość postępowania odpowiada lekarz prowadzący
leczenie.
Art. 55.
Lekarz kontrolujący pracę innych lekarzy powinien, w miarę możliwości,
zawiadomić ich wcześniej, aby umożliwić im obecność w czasie kontroli i
bezpośrednie przekazanie uwag o jej wynikach.
ROZDZIAŁ IV
Zasady postępowania w praktyce lekarskiej
Art. 56.
1. Powinnością każdego lekarza jest stałe uzupełnianie i
doskonalenie swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie
ich swoim współpracownikom.
2. Lekarze, w miarę możliwości, winni brać czynny udział
w pracach towarzystw lekarskich.
Art. 57.
1. Lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami
uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub nie zweryfikowanymi
naukowo. Nie wolno mu także współdziałać z osobami zajmującymi się
leczeniem, a nie posiadającymi do tego uprawnień.
2. Wybierając formę diagnostyki lub terapii lekarz ma
obowiązek kierować się przede wszystkim kryterium skuteczności i
bezpieczeństwa chorego oraz nie narażać go na nieuzasadnione koszty.
3. Lekarz nie powinien dokonywać wyboru i rekomendacji
ośrodka leczniczego oraz metody diagnostyki ze względu na własne korzyści.
Art. 58.
Lekarz powinien odnosić się z należytym szacunkiem i w sposób kulturalny do
personelu medycznego i pomocniczego. Powinien jednak pamiętać, że jedynie on ma
prawo podejmowania decyzji związanych z prowadzonym przez niego leczeniem.
Art. 59.
Lekarze powinni solidarnie wspierać działalność swego samorządu, którego
zadaniem jest zapewnienie lekarzom należnej pozycji w społeczeństwie. Podejmując
krytykę działania organów samorządu lekarskiego winni przeprowadzić ją przede
wszystkim w środowisku lekarskim lub na łamach pism lekarskich.
Art. 60.
Jeśli zostanie naruszone dobre imię lekarza, a rzecznik odpowiedzialności
zawodowej lub sąd lekarski nie potwierdzą stawianych mu zarzutów, lekarz
powinien uzyskać od izby lekarskiej wszelką możliwą pomoc w naprawieniu
wyrządzonej mu szkody.
Art. 61.
Lekarz urzędu państwowego, samorządowego lub jakiejkolwiek instytucji publicznej
lub prywatnej powinien rzetelnie wypełniać zobowiązania zaciągnięte wobec tych
instytucji; jednak lekarz nie powinien spełniać poleceń pracodawcy sprzecznych z
zasadami etyki i deontologii lekarskiej.
Art. 62.
Praktykę lekarską wolno wykonywać wyłącznie pod własnym nazwiskiem. Lekarzowi
wolno używać tylko należnych mu tytułów zawodowych i naukowych.
Art. 63.
1. Lekarz tworzy swoją zawodową opinię jedynie w oparciu
o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione.
2. Lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego
nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych.
Art. 64.
W czasie wykonywania swej pracy lekarz musi zachować trzeźwość i nie podlegać
działaniu jakichkolwiek środków uzależniających.
Art. 65.
Lekarzowi nie wolno narzucać swych usług chorym, lub pozyskiwać pacjentów w
sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii lekarskiej oraz lojalności wobec
kolegów.
Art. 66.
1. Lekarz ma prawo umawiać się o wysokość honorarium
przed rozpoczęciem leczenia.
2. Wyjątkiem od tej zasady jest pomoc w nagłych
wypadkach. W razie braku stosownych cenników lekarz powinien brać pod uwagę
wartość oddanej usługi, poniesione koszty własne, swoje kwalifikacje, a
także w miarę możliwości, sytuację materialną pacjenta.
3. Lekarz może leczyć bezpłatnie.
4. Lekarzowi nie wolno stosować metod nieuczciwej
konkurencji, szczególnie w zakresie nierzetelnego informowania o swoich
możliwościach działania, jak i kosztach leczenia.
Art. 67.
Dobrym zwyczajem jest leczenie bezpłatnie innych lekarzy i członków ich
najbliższej rodziny, w tym wdów, wdowców i sierot po lekarzach.
Art. 68.
Jeżeli z zatrudnienia lekarza wynika, że winien on spełniać swe obowiązki wobec
powierzonych jego opiece chorych bez świadczeń finansowych z ich strony, to nie
może żądać od tych chorych wynagrodzenia w jakiejkolwiek formie, ani też
uzależniać leczenia od uzyskania materialnych korzyści.
ROZDZIAŁ V
Lekarz a społeczeństwo
Art. 69.
Lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w przypadkach nie cierpiących zwłoki,
jeśli pacjent nie ma możliwości uzyskania jej ze strony instytucji powołanych do
udzielania pomocy.
Art. 70.
Zadania, jakie spełnia lekarz, dają mu podstawę do żądania ochrony jego
godności osobistej, nietykalności cielesnej oraz pomocy w wykonywaniu działań
zawodowych.
Art. 71.
Lekarz ma obowiązek zwracania uwagi społeczeństwa, władz i każdego pacjenta na
znaczenie ochrony zdrowia, a także na zagrożenie ekologiczne. Swoim
postępowaniem, również poza pracą zawodową, lekarz nie może propagować postaw
antyzdrowotnych.
Art. 72.
Lekarz przeprowadzający badania masowe o charakterze epidemiologicznym
powinien mieć na celu uzyskanie wyników, które będą wykorzystane dla poprawy
zdrowotności społeczeństwa. Badania te nie powinny stwarzać ryzyka zagrożenia
zdrowia osób w nich uczestniczących.
Art. 73.
Lekarz decydujący się na uczestniczenie w zorganizowanej formie protestu nie
jest zwolniony od obowiązku udzielania pomocy lekarskiej, o ile nie udzielenie
tej pomocy może narazić pacjenta na utratę życia lub pogorszenie stanu zdrowia.
Art. 74.
Lekarz nie może uczestniczyć w akcie pozbawiania życia, asystować w torturowaniu
lub innym poniżającym traktowaniu człowieka. Nie może też wykorzystywać swej
wiedzy i umiejętności dla ułatwienia stosowania jakichkolwiek form okrutnego
postępowania.
Art. 75.
Lekarz nie może stosować środków i metod dopingowych w celach nieleczniczych.
Stosowanie środków i metod uznanych za dopingowe u osób uprawiających sport jest
nieetyczne.
ROZDZIAŁ VI
Zasady końcowe
Art. 76.
W wypadkach nie przewidzianych w Kodeksie Etyki Lekarskiej należy kierować się
zasadami wyrażonymi w uchwałach władz samorządu lekarskiego, w orzecznictwie
sądów lekarskich oraz dobrymi obyczajami przyjętymi przez środowisko lekarskie.
Art. 77.
Lekarze nauczający studentów powinni zaznajamiać ich z Kodeksem Etyki
Lekarskiej. Studenci medycyny powinni zarówno przyswajać sobie jak i respektować
zasady zawarte w niniejszym Kodeksie.
Art. 78.
Lekarze, którzy nauczają studentów lub szkolą lekarzy powinni swoim
postępowaniem stanowić przykład godny naśladowania dla studentów i młodych
lekarzy będących pod ich opieką.
1 Zasady Prawidłowego Prowadzenia Badań Klinicznych (GCP),
Warszawa 1998; Deklaracja Helsińska Światowego Stowarzyszenia Lekarzy, Edynburg
2000
|