POLSKI    ENGLISH   

Internetowy Serwis Filozoficzny

przy Instytucie Filozofii    Uniwersytetu Jagiellońskiego

|  Forum |  Literatura |  Linki |  Aktualności
 


 


UCHWAŁA NADZWYCZAJNEGO II KRAJOWEGO ZJAZDU LEKARZY


z dnia 14 grudnia 1991 r. w sprawie Kodeksu Etyki Lekarskiej


Na podstawie art. 33 pkt 1 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz.U. Nr 30, poz. 158, z 1990 r. Nr 20, poz. 120) uchwala się


KODEKS ETYKI LEKARSKIEJ


PRZYRZECZENIE LEKARSKIE


Przyjmuję z szacunkiem i wdzięcznością dla moich Mistrzów nadany mi tytuł lekarza i w pełni świadomy związanych z nim obowiązków przyrzekam:

- obowiązki te sumiennie spełniać

- służyć życiu i zdrowiu ludzkiemu od chwili poczęcia

- według najlepszej wiedzy przeciwdziałać cierpieniu i zapobiegać chorobom, a chorym nieść pomoc bez żadnych różnic, takich jak: rasa, religia, narodowość, poglądy polityczne, stan majątkowy i inne, mając na celu wyłącznie ich dobro i okazując należny im szacunek, nie nadużywać ich zaufania i dochować tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci chorego

- strzec godności stanu lekarskiego i niczym jej nie splamić, a do kolegów lekarzy odnosić się z należną im życzliwością, nie podważając zaufania do nich, jednak postępując bezstronnie i mając na względzie dobro powierzonych mi chorych

- stale poszerzać swą wiedzę lekarską i podawać do wiadomości świata lekarskiego wszystko to, co uda mi się wynaleźć i udoskonalić

PRZYRZEKAM TO UROCZYŚCIE!

CZĘŚĆ OGÓLNA


Art. 1


Etyka lekarska wynika z ogólnych norm etycznych, stosowanych w zawodzie lekarza. Zobowiązują one lekarza do przestrzegania praw człowieka i dbania o godność zawodu lekarskiego. Naruszeniem godności zawodu jest każde postępowanie lekarza, które podważa zaufanie do zawodu.

Art. 2


Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu. Najwyższym nakazem moralnym dla lekarza jest dobro chorego i zdrowie publiczne.

Art. 3


Lekarz, zarówno w czasie pokoju jak i wojny, winien wypełniać swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na wiek, rasę, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne czy inne uwarunkowania.

Art. 4


Dla wypełnienia swoich zadań lekarz musi mieć wolność postępowania zgodnego ze swoim sumieniem oraz swobodę działań zawodowych, zgodnych ze współczesną wiedzą medyczną.

Art. 5


Izba lekarska jako samorząd zawodowy jest powołana do czuwania nad przestrzeganiem zasad deontologii lekarskiej i godności zawodu przez wszystkich wykonujących zawód lekarza na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA


Rozdział I


Postępowanie lekarza wobec pacjenta


Swoboda wyboru


Art. 6


Relacje pomiędzy pacjentem a lekarzem powinny opierać się na wzajemnym zaufaniu. Wolny wybór lekarza przez pacjenta jest jedną z podstawowych zasad tych relacji.

Art. 7


W szczególnie uzasadnionych przypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.

Art. 8


Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie stosowanych środków i metod postępowania jakie w danych okolicznościach uzna za najskuteczniejsze. Powinien on ograniczyć czynności diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze do potrzebnych choremu i zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej.

Jakość opieki medycznej


Art. 9


Lekarz powinien z należytą starannością przeprowadzać postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze, poświęcając temu konieczny czas.

Art. 10


Nie wolno podejmować leczenia bez uprzedniego zbadania pacjenta. Wyjątki stanowią nagłe sytuacje, gdy doraźna pomoc lekarska w formie porady może być udzielona wyłącznie na odległość.

Art. 11


Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i orzeczniczych. Jeżeli badanie, leczenie i orzekanie przewyższa umiejętności lekarza, wówczas winien on zwrócić się do bardziej kompetentnego kolegi. Nie dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich zachorowań, gdy zwłoka może zagrażać zdrowiu i życiu chorego.

Art. 12


Lekarz winien zabiegać o wykonywanie swego zawodu w warunkach, które nie obniżają jakości opieki nad chorym.

Prawa pacjenta


Art. 13


Pacjent ma prawo do życzliwego i kulturalnego traktowania oraz poszanowania jego godności osobistej.

Art. 14


Lekarz nie może wykorzystywać swego wpływu na pacjenta w innym celu niż leczniczym.

Art. 15


Obowiązkiem lekarza jest respektowanie prawa pacjenta do świadomego udziału w podejmowaniu podstawowych decyzji lekarskich dotyczących jego zdrowia. Wynika to zarówno z poszanowania praw pacjenta jako osoby, jak i z odpowiedzialności, którą ponosi za własne zdrowie. Tym samym ma on prawo do uzyskania zrozumiale dla niego sformułowanych informacji. W przypadku planowanych zabiegów diagnostycznych i leczniczych ma prawo zapoznać się ze stopniem potencjalnego ryzyka i spodziewanymi korzyściami związanymi z wykonywaniem tych zabiegów, a także z możliwościami zastosowania innego postępowania medycznego.

Art. 16


Postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta albo jego przedstawiciela ustawowego, albo opiekuna faktycznego. Wszczęcie postępowania diagnostycznego, leczniczego i zapobiegawczego bez zgody pacjenta jest dopuszczalne wyjątkowo, tylko w indywidualnych wypadkach przewidzianych prawem.

Art. 17


Lekarz może nie informować pacjenta o stanie jego zdrowia bądź o leczeniu jeśli pacjent wyraża takie życzenie. Pacjent może także wskazać osoby, które w jego imieniu będą porozumiewały się z lekarzem leczącym. Informowanie rodziny, o ile to jest możliwe, powinno być uzgodnione z chorym. W przypadku chorego nieprzytomnego lekarz może udzielić niezbędnych informacji osobie, co do której jest przekonany, że działa ona w interesie chorego. W przypadku choroby dziecka lekarz ma obowiązek pełnego informowania jego rodziców lub opiekunów.

Art. 18


W razie niepomyślnej prognozy dla chorego powinien on być o niej poinformowany z taktem i ostrożnością. Wiadomość o rozpoznaniu i złym rokowaniu może nie zostać choremu przekazana tylko w przypadku, jeśli lekarz jest głęboko przekonany, iż jej ujawnienie spowoduje bardzo poważne cierpienie chorego lub inne niekorzystne dla zdrowia następstwa.

Art. 19


Lekarz leczący nie może sprzeciwić się, by chory zasięgał opinii o stanie swego zdrowia i postępowaniu lekarskim u innego lekarza.

Art. 20


Chory w trakcie leczenia ma prawo do korzystania z opieki rodziny lub przyjaciół, a także do kontaktów z duchownym. Lekarz powinien odnosić się ze zrozumieniem do osób bliskich choremu, wyrażających wobec lekarza obawy o zdrowie i życie chorego.

Art. 21


Lekarz podejmujący się opieki nad chorym powinien starać się zapewnić mu ciągłość leczenia, a w razie potrzeby także pomoc innych lekarzy.

Art. 22


W przypadku popełnienia przez lekarza poważnej pomyłki lub wystąpienia nieprzewidzianych powikłań w trakcie leczenia powinien on poinformować o tym chorego oraz podjąc działania dla naprawy ich szkodliwych skutków.

Art. 23


W przypadkach wymagających szczególnych form diagnostyki, terapii lub działań zapobiegawczych, które nie mogą być zastosowane równocześnie u wszystkich potrzebujących, lekarz ustalający kolejność pacjentów powinien opierać się na kryteriach medycznych.

Tajemnica lekarska


Art. 24


Wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane przez lekarza w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi są objęte tajemnicą lekarską. Śmierć chorego nie zwalnia z obowiązku dochowania tajemnicy. Lekarz ma jednak prawo, zgodnie ze swym sumieniem, do ujawnienia zauważonych faktów łamania praw człowieka.

Art. 25


Lekarz powinien czuwać na tym, by osoby asystujące lub pomagające mu w pracy przestrzegały tajemnicy zawodowej. Dopuszczenie ich do tajemnicy winno obejmować wyłacznie zakres niezbędny do prawidłowego wykonywania sprawowanych przez nich funkcji.

Art. 26


Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej może nastąpić tylko wtedy, gdy pacjent wyrazi na to zgodę lub jeśli zachowanie tajemnicy w sposób istotny zagraża zdrowiu i życiu pacjenta lub innych osób. Lekarz nie powinien ujawniać tajemnicy lekarskiej wbrew swemu sumieniu.

Art. 27


Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej przekazanie informacji o stanie zdrowia pacjenta innemu lekarzowi, jeżeli jest to niezbędne dla dalszego leczenia lub wydania orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta.

Art. 28


Nie jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej, jeśli po przeprowadzeniu badania lekarskiego na zlecenie upoważnionego z mocy prawa organu wynik badania zostanie przekazany zleceniodawcy, nieodzownym warunkiem jest jednak, aby lekarz przed rozpoczęciem badania poinformował o tym osobę, która ma być zbadana. Wszelkie informacje, które nie są konieczne dla uzasadnienia rozpoznania i wniosków wynikających z badania, powinny być nadal objęte tajemnicą lekarską.

Art. 29


Lekarz musi czuwać nad prawidłowym prowadzeniem dokumentacji lekarskiej oraz zabezpieczeniem jej przed ujawnieniem. Dokumentacja lekarska powinna zawierać wyłącznie informacje potrzebne dla postępowania lekarskiego.

Pomoc chorym w stanach terminalnych


Art. 30


Lekarz powinien dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić choremu humanitarną opiekę terminalną i godne warunki umierania. Lekarz winien do końca łagodzić cierpienia chorych w stanach terminalnych i utrzymywać, w miarę możliwości, jako kończącego się życia.

Art. 31


Lekarzowi nie wolno pod żadnym pozorem stosować eutanazji.

Art. 32


W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych.

Transplantacja


Art. 33


Pobieranie narządów i tkanek w celu przeszczepienia ich chorym musi być dokonywanie w warunkach przewidzianych prawem.

Art. 34


Lekarz, po stwierdzeniu śmierci mózgowej winien podtrzymać funkcjonowanie tkanek i narządów, jeżeli mają one zostać przeszczepione.

Art. 35


Pobranie narządu lub tkanki od żyjącego dawcy dla celów transplantacji może być dokonane tylko od dorosłego za jego pisemną zgodą w warunkach pełnej dobrowolności po uprzednim poinformowaniu go o wszelkich możliwych następstwach związanych z tym zabiegiem. Pobranie od żyjącego dawcy narządu niezbędnego do życia jest niedopuszczalne.

Art. 36


Pobranie szpiku kostnego od dziecka jest dozwolone za zgodą jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. Jeżeli jest to możliwe należy uzyskać zgodę małoletniego.

Prokreacja


Art. 37


Działania lekarskie, które niosą ze sobą ryzyko bądź wiążą się z ryzykiem utraty życia płodu są dopuszczalne tylko dla ratowania życia i zdrowia matki oraz w przypadkach gdy ciąża jest skutkiem przestępstwa.

Art. 38


Lekarz może przeprowadzać diagnostykę przedporodową tylko wtedy, gdy stosowane metody nie narażają płodu lub matki są nieproporcjonalne ryzyko w stosunku so oczekiwanych korzyści. Stwierdzenie istnienia zaburzeń rozwojowych lub choroby dziedzicznej płodu nie uprawnia do przerwania ciąży.

Art. 39


Lekarz nie ma obowiązku wykonywania zabiegów sztucznego zapłodnienia.

Art. 40


Lekarz powinien udzielać wyczerpujących informacji dotyczących zapładniania i regulacji poczęć.

Zaświadczenia i orzeczenia lekarskie


Art. 41


Wydawanie zaświadczeń i orzeczeń lekarskich jest dozwolone jedynie na podstawie aktualnego lub dawniejszego badania chorego, w tym ostatnim przypadku z zaznaczeniem, kiedy i przez kogo badanie było przeprowadzone. Zakres informacji musi być zgodny z zasadami tajemnicy lekarskiej, zarówno pod względem diagnozy jak i obiegu zaświadczenia.

Art. 42


Każde zaświadczenie lekarskie lub inny dokument powinny umożliwiać identyfikację lekarza, który go wystawił. Treść dokumentu powinna być zgodna z wiedzą i sumieniem lekarza i odpowiadać prawdzie. Nie może być ona formułowana pod żadną presją.

Rozdział II


Badania naukowe i eksperymenty medyczne


Art. 43


Eksperymenty biomedyczne przeprowadzane przez lekarzy na ludziach muszą uwzględniać ogólnie przyjęte zasady badań naukowych. Winny być one poprzedzone właściwie wykonanymi doświadczeniami in vitro oraz in vivo na zwierzętach. Zwierzęta należy odpowiednio traktować i w miarę możliwości zaoszczędzić im cierpień.

Art. 44


Projekt każdego eksperymentu na człowieku powinien być jasno określony na piśmie i przedłożony do oceny niezależnej komisji etycznej w celu uzyskania jej zgody.

Art. 45


Eksperyment biomedyczny na człowieku może być przeprowadzony jedynie pod nadzorem doświadczonego lekarza, przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje.

Art. 46


Eksperyment biomedyczny na człowieku może być przeprowadzony jedynie wtedy, kiedy jest nieodzowny oraz gdy spodziewane korzyści dla pacjenta przeważają w sposób istotny nad nieuniknionym ryzykiem.

Art. 47


Osoba, która ma być poddana eksperymentowi biomedycznemu musi być uprzednio wyczerpująco poinformowana o wszystkich aspektach doświadczenia, które mogą jej dotyczyć i musi mieć prawo do odstąpienia w każdym czasie od udziału w doświadczeniu. Osoba wyrażająca zgodę na udział w eksperymencie nie może czynić tego pod wpływem zależności od lekarza czy pozostawania pod jakąkolwiek presją.

Art. 48


W przypadku pacjentów niezdolnych do podjęcia świadomej decyzji i wyrażenia woli zgoda powinna być udzielona na piśmie przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W przypadkach osób małoletnich, o ile są do tego zdolne, winno się poza zgodą przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego, uzyskać także ich zgodę na udział w eksperymencie biomedycznym.

Art. 49


Wszelkie odkrycia i spostrzeżenia związane z wykonywaniem zawodu lekarz winien publikować przede wszystkim w prasie medycznej.

Art. 50


Należy ściśle przestrzegać praw autorskich w publikacjach naukowych. Dopisywanie swego nazwiska do prac zespołów, w których się nie uczestniczyło lub pomijanie nazwisk osób, które brały w nich udział jest naruszeniem zasad etyki lekarskiej.

Art. 51


Wyniki badań przeprowadzonych niezgodnie z zasadami etyki nie powinny być publikowane.

Art. 52


Wskazane jest uzyskanie zgody pacjenta lub jego opiekuna prawnego na udział w demonstracjach naukowych i dydaktycznych.

Rozdział III


Stosunki wzajemne między lekarzami


Art. 53


Lekarz nie powinien wypowiadać wobec chorego i jego otoczenia, a także wobec personelu asystującego niekorzystnej oceny działalności zawodowej innego lekarza lub dyskredytować go w jakikolwiek sposób. Natomiast wszelkie uwagi o dostrzeżonych błędach w postępowaniu innego lekarza powinien przede wszystkim przekazać zainteresowanemu lekarzowi. Poinformowanie organu Izby Lekarskiej o zauważonym zasad etycznych i niekompetencji zawodowej w pracy innego lekarza nie godzi w zasady solidarności zawodowej.

Art. 54


Doświadczeni lekarze winni służyć radą i pomocą młodszym kolegom, zwłaszcza w trudnych przypadkach. Lekarze młodsi winni okazywać szacunek kolegom bardziej doświadczonym.

Art. 55


W razie wątpliwości diagnostycznych i leczniczych lekarz powinien, w miarę możliwości, zapewnić choremu konsultację innego lekarza. Opinia konsultanta ma charakter doradczy, lecz całością leczenia kieruje lekarz prowadzący.

Art. 56


Lekarz kontrolujący pracę swego kolegi powinien, w miarę możliwości, zawiadomić go wcześniej o planowanej kontroli, by mógł być przy niej obecny. Lekarz kontrolujący powinien wstrzymać się od wyrażania wobec chorych i ich otoczenia lub personelu asystującego negatywnych opinii. Powinien natomiast przekazać swe uwagi, możliwie na piśmie, lekarzowi prowadzącemu leczenie.

Rozdział IV


Zasady postępowania w praktyce lekarskiej


Art. 57


Powinnością lekarza jest dążenie do podnoszenia znaczenia Izb Lekarskich. Lekarz podejmujący krytykę organów samorządu lekarskiego winien przeprowadzić ją przede wszystkim w środowisku lekarskim lub na łamach pism lekarskich.

Art. 58


Powinnością każdego lekarza jest stałe uzupełnianie i doskonalenie swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie ich swoim współpracownikom. Lekarze, w miarę swoich możliwości, winni także brać czynny udział w pracach towarzystw lekarskich.

Art. 59


Lekarz nie może posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe lub bezwartościowe. Nie może także współdziałać z osobami zajmującymi się leczeniem, a nie posiadającym do tego uprawnień.

Art. 60


Lekarz powinien odnosić się z należnym szacunkiem i w sposób kulturalny do personelu medycznego. Powinien jednak pamiętać, że jedynie on ma prawo podejmowania decyzji związanych z leczeniem.

Art. 61


Lekarze powinni solidarnie wspierać działalność swego samorządu, której celem jest zapewnienie im należnej pozycji w społeczeństwie oraz odpowiednich warunków pracy i płacy.

Art. 62


Jeśli zostanie naruszone dobre imię lekarza, a rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski nie potwierdzi stawianych mu zarzutów, lekarz ma prawo oczekiwać od izby lekarskiej wszelkiej możliwej pomocy w naprawieniu wyrządzonej mu krzywdy.

Art. 63


Lekarz urzędu państwowego, samorządowego lub jakiejkolwiek instytucji publicznej lub prywatnej powinien uczciwie wypełniać zobowiązania zaciągnięte wobec tych instytucji, nie zapominając jednak, że racje etyczne są nadrzędne.

Art. 64


Praktykę lekarską wolno wykonywać wyłącznie pod własnym nazwiskiem.

Art. 65


Lekarz buduje swoją zawodową opinię opierając się jedynie na wynikach swojej pracy. Dlatego wszelkie reklamowanie się bezpośrednie lub pośrednie, jest zabronione. Lekarz nie powinien dopuścić do używania swego nazwiska dla celów komercyjnych.

Art. 66


Podczas wykonywania swej pracy lekarz musi być trzeźwy i wolny od działania jakiegokolwiek środka uzależniającego.

Art. 67


Lekarzowi prowadzącemu praktykę nie wolno narzucać swych usług chorym.

Art. 68


Lekarz ma prawo umawiać się o wysokość honorarium przed rozpoczęciem leczenia. Wyjątkiem od tej zasady jest pomoc w nagłych wypadkach. W razie braku stosownych cenników lekarz powinien brać pod uwagę wartość oddanej usługi, poniesione koszty własne, swoje kwalifikacje, a także w miarę możliwości sytuację materialną pacjenta. Lekarz może leczyć bezpłatnie.

Art. 69


Dobrym obyczajem jest leczenie bezpłatnie innych lekarzy i członków ich najbliższej rodziny oraz wdów i sierot po lekarzach.

Art. 70


Jeżeli z zatrudnienia lekarza wynika, że winien on spełniać swe obowiązki względem powierzonych jego opiece chorych bez świadczeń finansowych z ich strony, nie może żądać od nich dodatkowego wynagrodzenia w jakiejkolwiek formie, ani też uzależniać od tego leczenia lub świadczeń na ich rzecz.

Rozdział V


Lekarz a społeczeństwo


Art. 71


Lekarz nie może odmówić pomocy lekarskiej w przypadkach nie cierpiących zwłoki, jeśli pacjent ma możliwości jej uzyskania ze strony instytucji powołanych do udzielenia mu pomocy.

Art. 72


Zadania humanitarne, jakie pełni lekarz, dają mu podstawę do żądania ustawowej ochrony jego godności osobistej, nietykalności cielesnej oraz pomocy w wykonywaniu działań zawodowych tak w czasie pokoju jak i wojny.

Art. 73


Lekarz ma obowiązek zwracać uwagę społeczeństwa, władz i każdego pacjenta na znaczenie ochrony zdrowia, a także na zagrożenia ekologiczne. Swoim postępowaniem lekarz nie może propagować postaw antyzdrowotnych.

Art. 74


Badania masowe o charakterze epidemiologicznym winny być uzasadnione mozliwością uzyskania wyników, które mogą poprawić zdrowotność społeczeństwa, a równocześnie nie stwarzają ryzyka zagrożenia zdrowia osób uczestniczących w takich badaniach.

Art. 75


Lekarz decydujący się na uczestniczenie w zorganizowanej formie protestu nie jest zwolniony z obowiązku udzielania pomocy lekarskiej.

Art. 76


Lekarz nigdy nie może uczestniczyć w akcie pozbawiania życia, asystować w torturowaniu lub innym poniżającym traktowaniu człowieka. Nie może też, bez względu na przytaczane argumenty, wykorzystywać swej wiedzy i umiejętności dla ułatwienia stosowania jakichkolwiek form okrutnego postępowania lub wymuszania zeznań.

Art. 77


Niedopuszczalne jest stosowanie przez lekarza środków i metod dopingowych dla celów nieleczniczych. Stosowanie środków i metod uznanych za dopingowe wobec osób uprawiających sport jest niedozwolone.

Rozdział VI


Zasady końcowe


Art. 78


W wypadkach nie przewidzianych w Kodeksie Etyki Lekarskiej należy kierować się zasadami sformułowanymi w uchwałach władz samorządu lekarskiego, w orzecznictwie sądów lekarskich oraz dobrymi obyczajami przyjętymi przez środowisko lekarskie.

Art. 79


Lekarze nauczający studentów powinni zaznajamiać ich z Kodeksem Etyki Lekarskiej. Studenci powinni zarówno przyswajać sobie jak i respektować zasady zawarte w niniejszym Kodeksie.

Prezes
Naczelnej Rady Lekarskiej
Prof. dr Tadeusz L. Chruściel


Przewodniczący
Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Lekarzy
dr med. Jan Ciećkiewicz




powrót
 
webmaster © jotka