dr Teresa Sołdra-Gwiżdż

RozważajÄ…c relacje miÄ™dzy przyrodÄ… (Å›rodowiskiem naturalnym) a jednostkami, i zbiorowoÅ›ciami ludzkimi należy podkreÅ›lić z jednej strony procesy identyfikacji Å›rodowiska naturalnego i jego cech w toku spoÅ‚ecznego współdziaÅ‚ania, z drugiej strony ksztaÅ‚towanie ludzkiej osobowoÅ›ci oraz stosunków spoÅ‚ecznych pod wpÅ‚ywem warunków naturalnych. W konsekwencji można mówić o dynamicznym procesie, poprzez, który możemy również spoglÄ…dać na Å›wiadomość spoÅ‚ecznÄ… ukierunkowanÄ… na problemy Å›rodowiska naturalnego. MyÅ›l socjologiczna odmiennie niż myÅ›l filozoficzna zasadniczo nie podejmowaÅ‚a zagadnienia przyrody jako bytu samoistnego, jakkolwiek w wielu teoriach socjologicznych znajdujemy zaÅ‚ożenia, że spoÅ‚eczeÅ„stwo stanowi część przyrody i jako takie podlega jej prawom. PrzykÅ‚adem sÄ… skrajne ujÄ™cia wywodzÄ…ce siÄ™ ze szkół naturalistycznych, darwinizmu socjologicznego, determinizmu rasowo-antropologicznego, demograficznego, czy geograficznego, lub współczeÅ›nie rozmaite nurty socjobiologii. Trudno siÄ™, zatem oprzeć wrażeniu, że nasze zachowania, dziaÅ‚ania wobec przyrody zależą od spraw czysto ludzkich, a mianowicie od poglÄ…dów na to, czym jest dla nas przyroda i czy stanowi dla nas element naszego „nieprzyrodniczego” systemu wartoÅ›ci, czy uważamy jÄ… za „coÅ›” cennego i ważnego, czy też za „coÅ›” jedynie majÄ…cego sÅ‚użyć czÅ‚owiekowi?

Z tym wątkiem rozważań wiążą się społeczne przekonania o zagrożeniach cywilizacyjnych, czyli o problemach społecznych identyfikowanych przez jednostki i grupy jako naruszających równowagę egzystencji. Odczucia niepokoju nie są przypisane tylko społeczności dorosłych. Młodzież ze względu na swój emocjonalno- społeczny rozwój odczuwa w sposób niezwykle mocny stany zagrożenia w społeczeństwie, a także aktywnie włącza się w ruchy społeczne i inicjatywy naprawcze w obronie ważnych wartości indywidualnych i zbiorowych. Ów obraz pokoleniowego niepokoju o losy człowieka i świata koresponduje z obrazem niepokoju w społeczności dorosłych, a dysonans poznawczy jest redukowany poprzez odsuwanie zagrożeń poza krąg najbliższej przestrzeni.

Czy zatem młode pokolenie może być określane jako proekologiczne? Czy prowadzi nas w stronę proekologicznego społeczeństwa przyszłości? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w referacie.